Από
τις αρχές του 2011 άρχισε μία σειρά βίαιων λαϊκών εξεγέρσεων,
αρχίζοντας από την Τυνησία, όπου ανατράπηκε το κοσμικό καθεστώς και
ανήλθαν στην εξουσία οι ισλαμιστές.
Η
αποσταθεροποίηση έπληξε στη συνέχεια τη Λιβύη με ιδιαίτερα απεχθή
τρόπο, ο δε πανίσχυρος επί σχεδόν μισό αιώνα δικτάτωρ Καντάφι
κατακρεουργήθηκε φρικτά από το εξαγριωμένο πλήθος.
Στην
Αίγυπτο, το πλήθος ανέτρεψε τον Μουμπάρακ, και στην εξουσία ανήλθαν οι
ισλαμιστές, τους οποίους στη συνέχεια ανέτρεψε ο στρατός. Η χώρα
βρίσκεται όμως σε διαρκή κατάσταση ιδιότυπου εμφυλίου πολέμου μεταξύ
ενόπλων δυνάμεων και ισλαμιστών.
Ακολούθησε η Συρία, με έναν φοβερό εμφύλιο πόλεμο, με χιλιάδες νεκρούς και τη διεθνή παρέμβαση διαρκώς επί θύραις.
Στη
συνέχεια αποσταθεροποιήθηκε η Τουρκία, εισερχόμενη σε μία διαδικασία
αναζωπυρώσεων και υφέσεων της λαϊκής αντίδρασης έναντι της προσπάθειας
του Ερντογάν να επαναφέρει σε ισχύ το μεσαιωνικό χαλιφάτο. Απέναντί του
έχουν συνασπισθεί οι Κεμαλιστές, οι δημοκράτες κοσμικοί και ο πρώην
σύμμαχός του μετριοπαθής ισλαμιστής Γκιουλέν.
Σε
όλες αυτές τις χώρες, το αποτέλεσμα ήταν η βίαιη σύγκρουση, ο εθνικός
διχασμός και η διάσπαση. Η Λιβύη και η Συρία δεν αποτελούν πλέον ενιαίες
κρατικές οντότητες, αλλά κατακερματίστηκαν σε ζώνες επιρροής, εκ των
οποίων άλλες ελέγχονται από κρατικές δυνάμεις και άλλες από ισλαμιστές
φύλαρχους.
Στην
Αίγυπτο και την Τουρκία η κοινωνία είναι οριστικά διχασμένη και οι
γέφυρες έχουν κοπεί, ο δε εμφύλιος πόλεμος μοιάζει σχεδόν βέβαιος. Στην
Αίγυπτο οι κοσμικές – φιλοδυτικές δυνάμεις κυβερνούν και οι ισλαμιστές
είναι στην αντιπολίτευση. Στην Τουρκία συμβαίνει το αντίστροφο. Οι
ισλαμιστές κυβερνούν και οι κοσμικοί ανήκουν στην αντιπολίτευση.
Η
βίαιη αποσταθεροποίηση της Ουκρανίας είναι ο επόμενος κρίκος του
ημικυκλίου. Η Ουκρανία έχει τεράστια γεωπολιτική σημασία, διότι συνδέει
την αχανή ρωσική στέπα με τον Εύξεινο Πόντο, τον Βόσπορο, το Αιγαίο και
τη Μεσόγειο. Κατά τον Μεσαίωνα το Βυζάντιο ήλεγχε ζωτικά σημεία των
ουκρανικών ακτών, με κυριότερο την Κριμαία. Στη συνέχεια ο ουκρανικός
νότος περιήλθε υπό τον έλεγχο των Οθωμανών και ακολούθησαν οι Ρώσοι, οι
οποίοι οικοδόμησαν την γεωπολιτική τους ισχύ απωθώντας διαρκώς προ το
νότο την Οθωμανική Αυτοκρατορία και επιδιώκοντας να δημιουργήσουν
διόδους προς τη Μεσόγειο. Γι αυτό και ο Μέγας Πέτρος έδωσε σκληρές μάχες
για να κατακτήσει την Ουκρανία και το πέτυχε.
Έτσι
η Ουκρανία παραδοσιακά αποτελούσε το «μαλακό υπογάστριο» της Ρωσικής
Αυτοκρατορίας, στη δε σοβιετική περίοδο η Ουκρανία υπήρξε ζωτικό μέρος
της σοβιετικής γεωπολιτικής αρχιτεκτονικής. Δεν είναι τυχαίο ότι οι
διάδοχοι του Στάλιν (Κρούτσεφ, Μπρέζνιεφ) είχαν ουκρανική καταγωγή.
Παρά
ταύτα, η Ουκρανία συμπεριλαμβάνει προς δυσμάς περιοχές που ιστορικά
ανήκαν στην Πολωνία και σε άλλες δυτικότερες δυνάμεις, οι δε πληθυσμοί
των περιοχών αυτών δέχθηκαν ισχυρές επιδράσεις από τον καθολικισμό.
Οπότε η ρωσική επιρροή δεν είναι αποκλειστική. Απεναντίας συναγωνίζεται
ένα ισχυρό φιλοδυτικό ρεύμα, που αποκρούει την πρόσδεση της Ουκρανίας
στη Ρωσία.
Αυτά
όλα σημαίνουν ότι η ουκρανική κοινωνία εμπεριέχει εγγενή διχαστικά
στοιχεία, τα οποία όμως ενεργοποιήθηκαν από συγκεκριμένους μηχανισμούς
και πιθανώς εξωτερικές παρεμβάσεις.
Αν
κοιτάξει κανείς τη μεγάλη εικόνα, η εξέγερση στην Ουκρανία συμπληρώνει
ένα ημικύκλιο γύρω από την Ανατολική Μεσόγειο, δηλαδή γύρω από το σημείο
του πλανήτη όπου διεξάγεται ένα μεγάλο γεωπολιτικό παιχνίδι με
επίκεντρο την ενέργεια. Η πρόσβαση της Ρωσίας σε αυτή την κρίσιμη
περιοχή περνάει από την Ουκρανία, που συνδέει τη Ρωσία με την Μεσόγειο.
Προσοχή:
Στο ίδιο γεωπολιτικό «παιχνίδι» (που μόνο παιχνίδι δεν είναι), πρέπει
να τοποθετήσει κανείς και την εξελισσόμενη πολιτική κρίση στην Κύπρο.
Του Μελέτη Η. Μελετόπουλου / Πηγή KontraNews